سرفه‌ های مزمن کودکان

سرفه‌های مزمن کودکان یکی از دلایل عمده‌ مراجعه به پزشک است. شیوع این بیماری بین ۵ تا ۱۰ درصد و ممکن است نشانه‌ یک بیماری باشد. سرفه حاد را بیشتر کودکان بارها و بارها به دلیل سرماخوردگی و عفونت‌های تنفسی تجربه کرده‌اند و معمولاً بعد از نهایتاً یک ماه درمان شده‌اند. اما سرفه مزمن و طولانی علت جدی‌تری دارد و حتماً باید به دنبال راهکارهای مؤثر درمانی باشید.

چه زمانی سرفه تبدیل به مزمن می‌شود؟

سرفه‌های مزمن کودکان یک بیماری عادی نیست که بخواهید با سهل انگاری از کنار آن بگذرید و اقدامی برای درمان انجام ندهید. بدن به برخی از محرک‌ها در مجراهای عبور هوا یعنی مجاری بینی، نای، ریه و حلق واکنش نشان می‌دهد و فرد به سرفه کردن می‌افتد. زمانی که برخی محرک‌ها از قبیل عطر، جسم خارجی یا غیره در مجرای هوا باقی می‌ماند عصب‌های مجاری پیامی را به مغز می‌فرستند تا مجاری عبور هوا تمیز شود و همین عامل سبب سرفه می‌شود. اما این سرفه‌ها موقتی و معمولی هستند و اگر فرد بعد از ۴ هفته همچنان سرفه کند حتماً باید برای درمان به پزشک مراجعه کند.

گاها ممکن است سرفه‌های معمولی کودک ادامه‌دار شود و با درمان‌های دارویی قطع نشود. در شرایط این‌چنینی برای بررسی بهتر باید به پزشک فوق تخصص مراجعه کنید.

دلایل ایجاد سرفه‌ های مزمن کودکان و درمان آن

دلایل متعددی در ایجاد سرفه‌ های مزمن کودکان دخیل هستند که در زیر به چند مورد از مهم‌ترین دلایل می‌پردازیم:

آلرژی و سینوزیت

شایع‌ترین علت سرفه در کودکان آلرژی و سینوزیت مزمن است. معمولاً تمامی پزشکان در وهله اول به سراغ این علامت می‌روند و در مورد سابقه کودک اطلاعاتی به دست می‌آورند. کودکانی که در اثر آلرژی دچار سرفه شوند علائم دیگری از قبیل آبریزش بینی و خارش چشم هم دارند و ممکن است عطسه هم بکنند. اما افرادی که سینوزیت مزمن دارند ممکن است علائم تا ۱۲ هفته فرد را درگیر کند و به خاطر درد و فشار موجود بر روی صورت خود اذیت شوند. اغلب این بیماران علائمی از قبیل آبریزش بینی به رنگ زرد و سبز دارند.

در دو بیماری آلرژی و سینوزیت بینی علامت آبریزش بینی وجود دارد. کودکانی که سرفه آن‌ها به دلیل آلرژی و سینوزیت است هنگام خواب وضع وخیم‌تری دارند چون با تغییر موقعیت مکانی مخاط بینی از ناحیه گلو پایین می‌رود و سرفه تشدید می‌شود. در پاره‌ای از مواقع سرفه خشک مزمن به دلیل آلرژی و آسم است. اما سرفه‌های خلطی می‌تواند به دلیل وجود سیاه‌سرفه، مایکوپلاسما و یا ذات‌الریه در کودک باشد.

آسم شایع ترین دلایل ایجاد سرفه‌های مزمن کودکان

افرادی که به آسم مبتلا هستند اغلب دارای علائمی از قبیل خس‌خس سینه و یا نفس کشیدن همراه با ایجاد صوت در سینه هستند. زمانی که کودک دچار سرفه مزمن می‌شود و این علائم را هم دارد می‌توان به وجود آسم پی برد.

برای تشخیص آسم آزمایشات تشخیصی برای تشخیص انسداد جریان هوا در ریه انجام می‌شود. علامت دیگری که نشان دهنده آسم در کودکان است سرفه کردن پس از بیدار شدن از خواب است. در افراد مبتلا به اسم سطح کورتیزول در شب کاهش پیدا می‌کند و زمانی که مجاری هوا دچار التهاب شوند و باریک شوند علائم آسم هم خود را نشان می‌دهد.

سیاه‌سرفه

سیاه‌سرفه یا سرفه شدید در اثر عفونت باکتریایی تشخیص داده می‌شود. اگر کودکی دچار سیاه‌سرفه شود به صورت کنترل نشده سرفه می‌کند. شدت سرفه به حدی است که فرد دچار تنگی نفس می‌شود و مجبور است برای تنفس کردن، هوا را به صورت عمیق استنشاق کند که در این لحظه صدایی شبیه به صدای استفراغ کردن دارد. اگر سرفه ناشی از سیاه‌سرفه باشد ممکن است چند ماه طول بکشد و کودک دچار عوارض جدی‌تری از قبیل سرفه شدید، ذات‌الریه، تشنج، تنفس دشوار و حتی مرگ شود. گاها وضعیت فرد به قدری وخیم است که در بخش مراقبت‌های ویژه بستری می‌شود.

اما تنها راهی که می‌توان از این بیماری تهدیدکننده زندگی کودکان پیشگیری کرد این است که والدین واکسیناسیون کودکان را به موقع انجام دهند تا جلوی بیماری‌های جدی‌تر با عوارض مرگبار گرفته شود.

فیبروز کیستیک

این بیماری ژنتیکی است و باعث عفونت ریه می‌شود. در موارد نادر ممکن است سرفه مزمن کودکان نشانه این بیماری باشد. بر اساس نظر پزشکان سرفه‌هایی نگران‌کننده و خطرناک هستند که کودک با وجود تغذیه کافی اضافه وزن و رشد نکند. از دیگر علائم این بیماری می‌توان سرفه مداوم، علائم طولانی‌مدت برونشیت، مدفوع شل، رینوزینوزیت مزمن اشاره کرد.

آسپیریشن

آسپریشن هم یکی از علت‌های سرفه مزمن کودکان است. اگر کودک حین خوردن و نوشیدن دچار سرفه شود و قبلاً هم سابقه پنومونی داشته باشد ممکن است علامت وجود آسپیریشن باشد. زمانی که غذا بلعیده می‌شود و یا اینکه مایعات خورده شده از زیر سطح تارهای صوتی و داخل ریه عبور می‌کند فرد دچار اسپیریشن می‌شود. بر اساس گفته‌ ارین میلر آسیب‌شناس گفتاری ” آسپیراسیون ممکن است به دلیل شرایط عصبی یا فلج شدن تارهای صورتی باشد و همین عامل باعث کاهش عملکرد مجاری هوایی فوقانی شود.”

برای درمان سرفه ناشی از آسپیراسیون می‌توانید به متخصص آسیب‌شناسی گفتاری مراجعه کنید و در نهایت پاتولوژیست گفتار، درمان را با آزمایشات و داروهای مؤثر شروع می‌کند.

گاها ممکن است رفلاکس معده باعث سرفه مزمن کودکان البته از نوع سرفه خشک شود. رفلاکس با علائمی از قبیل استفراغ، سورش سر دل، معده درد و … همراه است. این بیماری به خودی خود باعث سرفه نمی‌شود اما اگر کودک دچار بیمارهای تنفسی باشد رفلاکس معده علائم آن را تشدید می‌کند. زمانی که فرد در حالت نشسته یا ایستاده است و یا بعد خندیدن یا صحبت کردن با صدای بلند سرفه روی می‌دهد.

برای درمان بهتر است از مصرف مواد غذایی که باعث رفلاکس می‌شود خودداری کنید. به طور مثال نوشیدنی‌های گازدار، کافئین، مرکبات، غذاهای پرچرب و … می‌تواند رفلاکس را زیاد و سرفه را تشدید کند.

انسداد مجاری هوایی

زمانی که شیء در مجاری هوایی کودک گیر کند کودک دچار سرفه می‌شود و ممکن است این سرفه بیشتر از دو هفته همراه کودک باشد. تداوم سرفه می‌تواند باعث بیماری پنومونی شود که حتماً باید برای درمان به پزشک مراجعه شود.

سرفه از روی عادت

گاها کودک به دلیل پاسخ به یک ماده تحریک کننده مانند عطر در مجاری هوایی دچار سرفه می‌شود. اما گاها ممکن است بعد از رفع ماده تحریک کننده سرفه کودک همچنان ادامه داشته باشد. اگر هیچ‌گونه بیماری پیش زمینه‌ای پشت سرفه نباشد باید با استفاده از گفتار و رفتار سرفه را درمان کرد. مصرف آب هم حین سرفه به رفع آن کمک می‌کند.