علت سرگیجه

سرگیجه از نظر بسیاری از افراد یک بیماری نگران کننده است که باید درمان شود. حقیقت امر این است که این عارضه جزء بیماری به شمار نمی‌آید. اما نشانه‌ای جدی از وجود یک بیماری است. نکته جالب آن است که این نشانه مرموز نشانه تنها یک بیماری نیست بلکه می‌تواند علامت چندین بیماری مختلف باشد. این حالت ممکن است موقت یا دائمی و حتی طولانی‌مدت باشد. در هر صورت باید به صورت تخصصی و علمی و طی معاینات گسترده دلایل و اساس ایجاد آن را پیدا کرد.

سرگیجه چیست؟

اگر از یک فرد عادی که تجربه سرگیجه داشته است بپرسید این حالت چگونه است؟ آن را با به صورت چرخش دورانی سر و چرخش اجسام بیان می‌کند. اما به راستی این تعریف صحیح است؟ در پاسخ باید گفت که خیر چنین تعبیری علمی نیست. بلکه این حالت را می‌توان نوعی احساس در سر دانست که بنا به دلایل متعددی از جمله اختلال در مغز و یا گوش به وجود می‌آید.

نکته: این عارضه به وضعیت احساس ضعف یا سبکی سر، حالت تهوع، حس کاذب چرخشی، از دست دادن تعادل و احساس عدم ثبات یا شناوری اطلاق می‌شود.

انواع سرگیجه کدم‌اند؟

سرگیجه به دو دسته تقسیم می‌شود که شامل محیطی و مرکزی می‌شود.

نوع محیطی

این نوع عارضه که با نام محیطی شناخته شده است به دلیل وارد آمدن آسیب به عصب گوش و یا دستگاه تعادل گوش داخلی به وجود می‌آید. این نوع عارضه با نشانه‌هایی همراه است که شامل موارد زیر هستند:

• ترس از حرکت
• ترس از باز کردن چشم
• حالت تهوع شدید و استفراغ
• نیستاگموس افقی
• کم شدن حالت مذبور با تغییر وضعیت بیمار

نوع مرکزی

این نوع عارضه به دلیل وارد آمدن آسیب به مخچه و راه‌های مخچه‌ای ایجاد می‌شود. مهم‌ترین علائم و نشانه‌های چنین حالتی عبارت‌اند از:

• میزان شدت عارضه با تغییر وضعیت بیمار کم نمی‌شود
• احساس تهوع و استفراغ خفیف
• نیستاگموس عمودی یا چرخشی
• بروز آتاکسی به همراه عارضه

چه زمانی بررسی علت سرگیجه حائز اهمیت است؟

در برخی مواقع احساس سنگینی و یا سبکی با سرگیجه اشتباه گرفته می‌شود. این حالت‌ها اگر با حواس‌پرتی و منگی همراه باشند باید حتماً به پزشک مراجعه شود و دلایل ایجاد آن مورد بررسی قرار بگیرد.

علائم و نشانه‌های سرگیجه کدم‌اند؟

پیش تر ذکر شد که سرگیجه خود یک نشانه و علامت است. حال این نشانه خود با نشانه‌های دیگری همراه است که شامل موارد زیر  هستند:

• سردرد
• سبکی سر
• احساس پر شدن گوش
• ایجاد مشکل در تعادل بدن
• استفراغ
• احساس تهوع
• شنیدن صدای زنگ در گوش یا همان وز وز کردن
• عدم حرکت و یا احساس بیماری حرکتی
• حرکت غیر ارادی چشم یا نیستاگموس

مهم‌ترین دلیل ایجاد سرگیجه

بیماری‌های بسیاری وجود دارند که ممکن است باعث ایجاد سرگیجه و نشانه‌های آن در فرد شوند. مهم‌ترین دلیل ایجاد چنین حالتی بروز مشکل در سیستم عصبی مرکزی مغز است.

بیماری‌هایی که ممکن است سبب ایجاد سرگیجه در انسان شوند

جالب است بدانید که گاهی اوقات سرگیجه ممکن است به دلیل یک عامل ژنتیکی به وجود بیاید. این احتمال نادر است و به ندرت اتفاق می‌افتد. با این حال بیماری‌هایی وجود دارند که نشانه اولیه آن‌ها احساس بوده و اولین بار با بروز این حالت در افراد خود را نمایان می‌کنند. برخی از بیماری‌هایی که ممکن است سبب ایجاد چنین حالتی در افراد شوند عبارت‌اند از:

بیماری کلستاتوم

این بیماری که معمولاً به دلیل ایجاد پوست در گوش به شکل غیر معمول و طبیعی ایجاد می‌شود یکی از دلایل ایجاد سرگیجه است. زیرا گوش به صورت مداوم دچار عفونت شده و ساختار گوش میانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

بیماری منییر

این بیماری نیز یکی از دلایل و علائم ایجاد سرگیجه در افراد است که به دلیل اختلال در فشار مایعات گوش ایجاد می‌شود.

بیماری لابیرنتیت

گاهی اوقات ممکن است سرگیجه نشانه بیماری لابیرنتیت باشد. اگر عفونت در گوش ایجاد شده باشد احتمال دارد باعث التهاب بخش لابیرنت گوش شود و عصب دهلیزی قسمت حلزونی گوش را تحت تأثیر قرار دهد.

بیماری وستیبولار

این بیماری از لحاظ نحوه ایجاد بسیار شبیه به بیماری لابیرنتیت است و مهم‌ترین نشانه آن سرگیجه است. در ابن بیماری علاوه بر نشانه ذکر شده تاری دید، حالت تهوع شدید و عدم تعادل را نیز به همراه دارد.

عوامل رایج بروز سرگیجه در افراد

برخی عوامل دیگر وجود دارند که سبب ایجاد حالت سرگیجه در افراد می‌شوند. این عوامل بسیار رایج‌تر از سایر موارد بوده و در درصد بالایی از افرادی که از این حالت رنج می‌برند دیده می‌شوند. بعضی از این موارد عبارت‌اند از:

• وارد آمدن ضربه به سر
• میگرن
• سکته مغزی
• بیماری آکوستیک
• بیماری ساقه مغز
• بیماری مربوط به استخوانچه های گوش یا اتواسکلروز

بیماری‌های ژنتیکی که باعث سرگیجه می‌شوند کدم‌اند؟

بروز سرگیجه در افراد هرگز ارثی نیست اما ممکن است نشانه‌ای از وجود یک بیماری ژنتیکی باشد. بعضی از بیماری‌های ژنتیکی که با بروز این عارضه خود را نمایان می‌کنند شامل موارد زیر هستند:

• سرگیجه ناشی از سردردهای میگرنی
• کم‌کاری هر دو طرف دهلیز
• اناکسی اپیزودیک خانوادگی
• منیر خانوادگی

راه‌های درمان سرگیجه

گاهی اوقات علائم و نشانه‌های سرگیجه در افراد ظاهر می‌شوند و بعد از مدتی خود به خود رفع می‌شوند. در چنین حالتی جای هیچ‌گونه نگرانی نیست و نیازی به مراجعه به پزشک و اقدام برای درمان نخواهد بود. حقیقت امر آن است که همیشه افراد آن‌قدر خوش‌شانس نیستند و برای درمان این حالت زجرآور باید به پزشک مراجعه کنند. گاهی ممکن است تشخیص پزشک وجود عفونت در بدن شخص باشد و به تجویز چند آنتی‌بیوتیک و آنتی‌هیستامین و قرص ضد تهوع بسنده کند. در مواقعی نیز که این حالت شدیدتر باشد بیمار به صورت دقیق‌تر مورد معاینه و آزمایش قرار گرفته و درمان‌های پیشرفته‌تری را برای او در نظر می‌گیرند.

سخن پایانی

این عارضه ممکن است در حالت ایستاده و یا راه رفتن تشدید شود و همچنین ممکن است مداوم و طولانی‌مدت باشد. در هر صورت بررسی علائم و نشانه‌ها و ریشه‌یابی بیماری‌های مرتبط با آن لازم و ضروری است.